Không Khí Bạn Thở Đang Gây Hại Cho Não Bộ Như Thế Nào?

• Bệnh nhân nam, mất ở tuổi 83 vì sa sút trí tuệ, sống tại khu Center City (Philadelphia) cùng với người chăm sóc. Khám nghiệm não cho thấy ông có số lượng lớn mảng amyloid và đám rối tau – hai loại protein đặc trưng của bệnh Alzheimer – lan rộng trong não. Ông cũng có nhiều vùng mô bị tổn thương do từng bị các cơn đột quỵ nhỏ.
• Trái lại, bệnh nhân nữ – mất ở tuổi 84 do ung thư não – gần như không có dấu hiệu bệnh Alzheimer. Suốt nhiều năm, các bài kiểm tra đều cho thấy trí nhớ và nhận thức của bà hoàn toàn bình thường.

Người đàn ông sống ngay gần đường cao tốc Interstate 676 – tuyến giao thông lớn chạy xuyên qua Philadelphia. Người phụ nữ sống cách đó vài km tại ngoại ô Gladwyne, bao quanh bởi cây xanh và không khí trong lành. 

=> Liệu người đàn ông bị Alzheimer nặng còn người phụ nữ vẫn khỏe mạnh có phải là sự trùng hợp ngẫu nhiên không?

Ông khẳng định: “Chất lượng không khí bạn sống ảnh hưởng đến nhận thức của bạn.”

Bụi Mịn PM2.5 và Mối Liên Hệ Gây Lo Ngại Đến Não Bộ

…. Vậy PM2.5 là gì và nó nguy hiểm như thế nào?

• Nguồn gốc: PM2.5 (Hạt vật chất mịn) đến từ khí thải nhà máy điện, khói nhà máy, khói xe cơ giới và ngày càng tăng từ khói cháy rừng.
• Kích thước siêu nhỏ: PM2.5 được coi là “nguy hiểm nhất” vì nó rất nhỏ. Khi hít vào, các hạt này dễ dàng xâm nhập vào máu và lưu thông khắp cơ thể. Thậm chí, chúng có thể đi thẳng từ mũi lên não.

Trong nghiên cứu lớn nhất trên mô não đã qua đời, Đại học Pennsylvania phân tích hơn 600 bộ não được hiến trong suốt 20 năm. Nhờ cơ sở dữ liệu môi trường, họ tính toán được mức PM2.5 mỗi người từng tiếp xúc dựa trên địa chỉ nhà.

Kết quả: Người sống ở khu vực ô nhiễm cao có khả năng tổn thương não do Alzheimer nặng hơn gần 20%.

… Không chỉ Alzheimer – bụi mịn còn liên quan đến nhiều dạng sa sút trí tuệ khác

Một nhóm nghiên cứu khác cũng tìm thấy mối liên hệ giữa PM2.5 và sa sút trí tuệ thể Lewy (Lewy body dementia) – dạng bệnh thường gặp thứ hai sau Alzheimer, liên quan đến Parkinson.

✓ Nghiên cứu phân tích dữ liệu của hơn 56 triệu người trong hệ thống Medicare (Mỹ) từ 2000–2014 cho thất: Ở các quận có ô nhiễm PM2.5 cao nhất, tỷ lệ nhập viện vì sa sút trí tuệ thể Lewy cao hơn 12%.

✓ Nghiên cứu trên chuột cũng cho thấy: Sau 10 tháng hít PM2.5 qua đường mũi, chuột bị suy giảm trí nhớ, rối loạn định hướng, xây tổ kém. Não chuột bị teo và xuất hiện protein alpha-synuclein – đặc trưng của bệnh Lewy.

Ô nhiễm PM2.5 có liên quan rõ rệt đến nguy cơ mắc sa sút trí tuệ. 

Liệu cái gọi là ô nhiễm không khí môi trường – loại ngoài trời – có làm tăng nguy cơ mất trí nhớ do viêm nhiễm hay các nguyên nhân sinh lý khác hay không sẽ cần chờ đợi vòng nghiên cứu tiếp theo.

Một số biện pháp bảo vệ bản thân cậu khỏi bụi mịn