Vi khuẩn đường ruột có thể giúp giảm tác dụng phụ của hóa trị liệu
21 Th5
Lượt xem:67
Một nghiên cứu mới từ Đại học California, San Francisco (UCSF) cho thấy vi khuẩn đường ruột không chỉ bị ảnh hưởng bởi hóa trị, mà còn có thể giúp giảm nhẹ các tác dụng phụ nghiêm trọng do điều trị ung thư gây ra.
Theo công bố trên tạp chí Science Translational Medicine (2025), nhóm nghiên cứu do GS. Peter Turnbaugh dẫn đầu phát hiện rằng một số vi khuẩn trong đường tiêu hóa có khả năng “ăn” thuốc hóa trị fluoropyrimidine – một nhóm thuốc phổ biến trong điều trị ung thư đại trực tràng – và chuyển hóa chúng thành các chất không độc hại.
“Những nghiên cứu này nhấn mạnh vai trò quan trọng của hệ vi sinh đường ruột trong việc ảnh hưởng đến độc tính của thuốc,” GS. Turnbaugh chia sẻ. “Nếu hiểu rõ hơn mối quan hệ này, chúng ta có thể mở ra những chiến lược mới để tối ưu hóa điều trị ung thư và các bệnh khác.”
Vi khuẩn giúp giảm tác dụng phụ
Trong nghiên cứu, các bệnh nhân ung thư đại trực tràng sử dụng fluoropyrimidine cho thấy hệ vi sinh đường ruột kém đa dạng hơn. Tuy nhiên, các vi khuẩn còn sống sót lại có một khả năng đáng kinh ngạc: chúng “ăn” thuốc và biến đổi nó thành chất ít độc, giúp giảm đáng kể các triệu chứng buồn nôn, nôn và mệt mỏi – những tác dụng phụ phổ biến khiến nhiều bệnh nhân bỏ dở liệu trình điều trị.
Đáng chú ý, khi các nhà khoa học cấy những vi khuẩn này vào chuột bị ảnh hưởng nặng nề bởi hóa trị, tình trạng của chuột được cải thiện rõ rệt. Điều này mở ra khả năng sử dụng các chủng vi khuẩn có lợi như một loại probiotic hỗ trợ điều trị.
“Chúng tôi nhận thấy rằng lượng vi khuẩn có khả năng chuyển hóa thuốc càng cao, thì nguy cơ gặp tác dụng phụ nghiêm trọng ở bệnh nhân càng thấp,” Kai Trepka – đồng tác giả nghiên cứu và là nghiên cứu sinh chương trình Bác sĩ – Nhà khoa học tại UCSF – cho biết.
Vitamin K2 – “chiếc chìa khóa” chống lại tê bì do hóa trị
Một nghiên cứu thứ hai được công bố trên tạp chí mBio (ngày 20/5) tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng của hệ vi sinh vật. Nghiên cứu cho thấy vi khuẩn đường ruột còn có thể sản sinh vitamin K2 – một hợp chất giúp làm giảm cảm giác tê bì tay chân (neuropathy) do hóa trị.
Khi phân tích hệ vi sinh của 56 bệnh nhân ung thư đại trực tràng, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng fluoropyrimidine không chỉ tiêu diệt một số loài vi khuẩn mà còn thúc đẩy sự phát triển của một số loài khác, đặc biệt là một chủng E. coli không gây bệnh có khả năng sản xuất vitamin K2.
Khi được bổ sung K2, những con chuột bị hóa trị đã giảm rõ rệt các triệu chứng thần kinh. Đồng thời, những bệnh nhân có nồng độ K2 cao trong hệ vi sinh cũng là những người ít gặp tác dụng phụ hơn.
“Trong thời gian dài, hệ vi sinh vật giống như một chiếc hộp đen bí ẩn. Giờ đây, chúng tôi đã có thể chiếu sáng vào bên trong và tìm thấy những manh mối có thể giúp cải thiện kết quả điều trị cho bệnh nhân ung thư,” TS. Wesley Kidder, đồng tác giả nghiên cứu và chuyên gia về ung thư tiêu hóa tại UCSF, chia sẻ.
Hướng đi mới trong điều trị ung thư
Hai nghiên cứu cùng chỉ ra rằng thay vì chỉ tập trung vào tiêu diệt tế bào ung thư, các nhà khoa học và bác sĩ có thể hướng đến việc điều chỉnh hệ vi sinh vật để giảm độc tính của thuốc, cải thiện hiệu quả điều trị và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.
Nguồn tài liệu:
Trepka, K. R. et al. Expansion of a bacterial operon during cancer treatment ameliorates fluoropyrimidine toxicity, Science Translational Medicine (2025). DOI: 10.1126/scitranslmed.adq8870
Hillege, L. E. et al. Microbial vitamin biosynthesis links gut microbiota dynamics to chemotherapy toxicity, mBio (2025). DOI: 10.1128/mbio.00930-25
