Nhìn chung, vai trò của vitamin D ở các giai đoạn khác nhau của cuộc đời ít liên quan đến tuổi tác hơn so với canxi, và cũng ít thông tin cơ bản hơn. Mặc dù một số khía cạnh của dinh dưỡng và sinh lý học vitamin D đã được phát hiện là khác nhau theo giai đoạn sống, nhưng hầu hết các chức năng của vitamin D khá nhất quán trong các giai đoạn sống từ sơ sinh và thời thơ ấu, đến thanh thiếu niên, trưởng thành và tuổi già.
Đọc thêm
- VITAMIN D (P2): 4 nhóm người có nguy cơ cao thiếu hụt vitamin D
- VITAMIN D (P3): Bằng chứng khoa học được sử dụng để đưa ra khuyến nghị về lượng vitamin D cần bổ sung hàng ngày
- VITAMIN D (P4): Chi tiết quá trình hấp thu, chuyển hóa, dự trữ và thải trừ của vitamin D
Vitamin D trong giai đoạn sơ sinh
Sự phát triển xương khỏe mạnh ở trẻ sơ sinh đòi hỏi phải bổ sung đầy đủ vitamin D cũng như canxi. Việc bổ sung vitamin D không đủ trong giai đoạn tăng trưởng dẫn đến bệnh còi xương do thiếu vitamin D, khi xảy ra ở các quần thể Bắc Mỹ thường biểu hiện vào khoảng 20 tháng tuổi (DeLucia và cộng sự, 2003).
Nếu bệnh còi xương được chẩn đoán sớm, liệu pháp vitamin D có thể chữa khỏi, nhưng không thể chữa khỏi nếu dị tật xương nghiêm trọng và các đĩa tăng trưởng đã bắt đầu trưởng thành ở tuổi dậy thì Trẻ sơ sinh có nguy cơ phát triển bệnh còi xương bao gồm những trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn, vì vitamin D và 25OHD thường có ở mức độ thấp trong sữa mẹ.
Bộ Y tế Canada hiện khuyến nghị trẻ sơ sinh bú sữa mẹ hoàn toàn nên được bổ sung vitamin D.
Vitamin D trong thời thơ ấu và niên thiếu
Giai đoạn sống này được đặc trưng bởi sự tích tụ xương. Trong giai đoạn tăng trưởng nhanh của tuổi vị thành niên, gần 50% khối lượng xương của người trưởng thành sẽ được tích lũy. Khởi phát tuổi dậy thì kích thích tăng chuyển hóa 25OHD thành calcitriol và sau đó tăng hấp thu canxi ở ruột, giảm bài tiết canxi qua nước tiểu và tăng lắng đọng canxi vào xương.
Chưa có đầy đủ thông tin về mối quan hệ giữa nồng độ 25OHD và sự hấp thu canxi tối ưu ở ruột hoặc nguy cơ bị còi xương hoặc gãy xương ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Vitamin D trong tuổi trưởng thành
Ở giai đoạn trưởng thành, cơ thể chúng ta không ngừng “tu sửa” và tái tạo xương. Việc đảm bảo đủ dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin D, giúp duy trì mật độ xương, giảm nguy cơ loãng xương và gãy xương về sau.
Tuy nhiên, người lớn tuổi thường đối mặt với nhiều thách thức trong việc hấp thu vitamin D. Chế độ ăn uống thiếu sữa và các thực phẩm giàu vitamin D, kèm theo việc ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, khiến cơ thể khó tổng hợp đủ vitamin D. Một số yếu tố khác cũng góp phần làm suy giảm sức khỏe xương ở người lớn tuổi, bao gồm:
- Giảm khả năng chuyển hóa vitamin D: Làn da lão hóa kém hiệu quả trong việc chuyển đổi 7-dehydrocholesterol thành vitamin D3.
- Cường cận giáp thứ phát: Tuyến cận giáp hoạt động quá mức để bù đắp cho sự thiếu hụt vitamin D, dẫn đến mất canxi từ xương.
Ngoài ra, phụ nữ sau mãn kinh thường bị mất xương do suy giảm nồng độ estrogen. Cả nam và nữ đều có thể bị mất xương do lão hóa. Mặc dù canxi rất quan trọng cho xương, nhưng vai trò của vitamin D trong việc ngăn ngừa mất xương ở người lớn tuổi vẫn chưa được hiểu rõ.
Vitamin D trong trong giai đoạn mang thai và cho con bú
Hiện tại, chúng ta chưa có đủ dữ liệu để hiểu rõ vitamin D ảnh hưởng như thế nào đến thai kỳ và cho con bú. Các nghiên cứu trên động vật và dữ liệu suy luận ở người chưa thể chỉ ra rõ ràng chức năng cụ thể của vitamin D trong sự phát triển của thai nhi, đặc biệt là trong quá trình hình thành và khoáng hóa xương.
Mặc dù nồng độ calcitriol (dạng hoạt động của vitamin D) tăng lên trong thai kỳ, nhưng dường như các yếu tố khác ngoài vitamin D mới là nguyên nhân kích thích sự hấp thu canxi. Hầu hết các bằng chứng cho thấy canxi được truyền từ mẹ sang thai nhi mà không cần sự tham gia của calcitriol.
Sữa mẹ không phải là nguồn cung cấp vitamin D dồi dào cho trẻ sơ sinh, và việc bổ sung vitamin D cho mẹ không làm tăng lượng vitamin D trong sữa mẹ (ít nhất là với liều lượng lên đến 2.000 IU/ngày). Ngoài ra, vitamin D dường như không ảnh hưởng đến quá trình mất xương ở người mẹ trong thời gian cho con bú, cũng như quá trình phục hồi xương sau khi ngừng cho con bú.
HẾT PHẦN 5
Thông tin tham khảo: Overview of Vitamin D – Dietary Reference Intakes for Calcium and Vitamin D – NCBI Bookshelf